Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Elblągu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2025 r.

Sąd Rejonowy w Elblągu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodnicząca: sędzia Grażyna Dąbrowska-Furman

Protokolantka: st. sekr. sąd. Emilia Włoszczyńska

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2025 r. w Elblągu

na rozprawie

sprawy z odwołania E. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.

z dnia (...) r., znak: (...)

o zasiłek opiekuńczy:

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonej E. J. prawo do zasiłku opiekuńczego z okres od 10 grudnia 2024r do 5 stycznia 2025r.

Sygn. akt: IV U 108/25

UZASADNIENIE

Ubezpieczona E. J. wniosła do tut. Sądu Rejonowego odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w K. z (...) roku, znak: (...), na mocy której organ rentowy odmówił jej prawa do zasiłku opiekuńczego za okres od 10 grudnia 2024 roku do 5 stycznia 2025 roku. Ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie jej prawa do przedmiotowego świadczenia. (odwołanie k. 3)

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w K. wniósł o oddalenie odwołania w całości oraz o zwrot kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. (odpowiedź na odwołanie k. 4-4v.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona E. J. podlegała do ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia pracowniczego. W dniu 12 grudnia 2024 roku ubezpieczona otrzymała zaświadczenie – zwolnienie lekarskie (...) potwierdzające konieczność osobistego sprawowania przez nią opieki nad chorym członkiem rodziny – jej trzynastoletnią córką J. J. (1) w okresie od 10 grudnia 2024 roku do 20 grudnia 2024 roku. W dniu 20 grudnia 2024 roku ubezpieczona otrzymała kolejne zwolnienie lekarskie potwierdzające konieczność osobistego sprawowania przez nią opieki nad chorym członkiem rodziny – jej trzynastoletnią córką J. J. (1) w okresie od 21 grudnia 2024 roku do 5 stycznia 2025 roku. Opisane zwolnienia zostały wystawione przez lekarza Oddziału (...) i Urologii (...) w G., w którym to oddziale w okresie pomiędzy 10 a 12 grudnia 2024 r. przeprowadzono operację córki ubezpieczonej - usunięcia guza jajnika lewego, po operacji, a następnie w trakcie kontroli pooperacyjnej.

(bezsporne; nadto dowód: zaświadczenia płatnika składek k. 1-4v., k. 8-11v. akt zasiłkowych ZUS zał. do akt sprawy; zwolnienia lekarskie k. 23-23v. akt zasiłkowych ZUS zał. do akt sprawy)

Zwolnienia lekarskie zostały wystawione w związku z koniecznością osobistego sprawowania opieki przez ubezpieczoną nad chorą córką ubezpieczonej. U córki ubezpieczonej rozpoznano nowotwór jajnika lewego, zlecono operację wycięcia tego guza. W okresie od 10 do 12 grudnia 2024 roku ubezpieczona wraz z córką przebywały w szpitalu na Oddziale (...) i Urologii (...) w G.. W tym okresie przeprowadzono tamże u córki ubezpieczonej operację polegającą na wycięciu guza jajnika lewego, nacięcia dokonano przez powłoki brzucha w okolicy miejsc intymnych ciała. W trakcie operacji pobrano wycinek, aby ustalić charakter guza, czy jest to nowotwór złośliwy, czy nie, zastosowano następnie leczenie przeciwbólowe oraz profilaktyczną antybiotykoterapię. Przy wypisie zlecono kontrole w poradni chirurgicznej dzieci za ok. tydzień, a do tego czasu zwolnienie z zajęć szkolnych, odpoczynek w domu, oszczędzający tryb życia, zmianę opatrunków na jałowe, oczyszczanie, nie moczenie ran przez tydzień od czasu zabiegu, leczenie przeciwbólowe w zależności od potrzeb, a w razie niepokojących dolegliwości – pilną kontrolę lekarską.

Ubezpieczona towarzyszyła córce w szpitalu, przed operacją, a następnie na sali pooperacyjnej. W szpitalnych salach obecne były również inne małoletnie pacjentki - dziewczynki wraz z towarzyszącymi im matkami. Jeszcze w czasie pobytu w szpitalu ubezpieczona przebierała córkę, uczestniczyła przy zmianie opatrunków, następnie - po wypisie i powrocie do domu ubezpieczona nadal opiekowała się córką, przebierała ją, w tym także zdejmowała jej bieliznę, myła i zmieniała opatrunki. Przez ok. 2 tygodnie po zabiegu dziewczynka przebywała prawie wyłącznie w pozycji leżącej. Z uwagi na osłabienie pozabiegowe ubezpieczona musiała pomagać córce przy korzystaniu z łazienki, kilkukrotnie w ciągu dnia. Dopiero po ok. miesiącu od zabiegu stan córki ubezpieczonej był na tyle dobry, że ubezpieczona mogła powrócić do pracy.

Choroba odbiła się negatywnie na zdrowiu psychicznym małoletniej córki ubezpieczonej. Była ona obciążająca nie tylko z uwagi na jej charakter, niepewność co do rozpoznania, czy jest to nowotwór złośliwy, czy nie, a co za tym idzie, jakie są rokowania na przyszłość, ale także fakt, że wystąpiła w okresie dojrzewania płciowego. W związku z tym córka ubezpieczonej w okresie pobytu w szpitalu, a następnie w okresie pooperacyjnym w domu, potrzebowała obecności i wsparcia matki nie tylko w dzień, ale także w nocy. Ubezpieczona spała razem z córką, żeby udzielić jej potrzebnego wsparcia.

Mąż ubezpieczonej, pozostający z nią we wspólnym gospodarstwie domowym, nie pracował w okresie choroby córki. Z uwagi jednak na charakter schorzenia córki, zastosowane leczenie operacyjne, wiążącą się z tym konieczność dokonywania zmian opatrunków w okolicach intymnych ciała, wiek córki pozostającej w okresie dojrzewania, nie mógł opiekować się chorą córką tak w okresie okołooperacyjnym, jak i pooperacyjnym. Córka ubezpieczonej nie chciała, by to ojciec opiekował się nią w okresie choroby, towarzyszył w szpitalu, po operacji mył ją i zmieniał jej opatrunki, prosiła, aby robiła to jej matka – ubezpieczona. Taka opieka matki była jej niezbędna, aby zapewnić jej powrót do zdrowia.

(dowód: zwolnienia lekarskie k. 23-23v. akt zasiłkowych ZUS zał. do akt sprawy; dokumentacja medyczna: karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 21, wynik badania histopatologicznego k. 22-23, skierowanie na badanie diagnostyki obrazowej k. 24, wynik USG k. 25-26, skierowanie k. 27, wyniki badań k. 28-29; zeznania świadka J. J. (2) złożone na rozprawie w dniu 23 września 2025 roku – pisemny protokół skrócony k. 34v.-35, zeznania ubezpieczonej E. J. złożone na rozprawie w dniu 23 września 2025 roku – pisemny protokół skrócony protokół k. 34-35)

Ubezpieczona złożyła w ZUS wniosek o przyznanie jej prawa do zasiłku opiekuńczego na okres od 10 grudnia 2024 roku do 5 stycznia 2025 roku. Organ rentowy ustalił, że w okresie wnioskowanego świadczenia mąż ubezpieczonej zgłoszony był w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna i w konsekwencji decyzją z (...)roku, znak: (...), odmówił jej prawa do zasiłku opiekuńczego za okres od 10 grudnia 2024 roku do 5 stycznia 2025 roku.

(bezsporne; nadto – wniosek ubezpieczonej i decyzja ZUS z (...) roku k. 15-19v. i k. 24-24v. akt zasiłkowych ZUS zał. do akt sprawy)

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jako zasadne należało uwzględnić.

Ustaleń faktycznych sąd dokonał w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz w aktach zasiłkowych prowadzonych przez pozwanego, zał. do akt sprawy, w tym dokumentację medyczną córki ubezpieczonej. Żadna ze stron postępowania nie kwestionowała powyższej dokumentacji, sąd nie znalazł podstaw by odmówić jej wiarygodności. Nadto sąd oparł się na zeznaniach świadka J. J. (2) oraz ubezpieczonej, bowiem były one jasne i rzeczowe, a nadto korespondowały wzajemnie ze sobą oraz z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

Z dokumentacji medycznej przedłożonej przez ubezpieczoną dot. leczenia jej córki wynika, że rozpoznano u niej guza jajnika lewego, zalecono leczenie operacyjne, w związku z czym w okresie od 10 do 12 grudnia 2024 r. była hospitalizowana, w trakcie pobytu szpitalnego została u niej przeprowadzona operacja polegająca na usunięciu guza, jednocześnie pobrano materiał do badania histopatologicznego, aby ustalić charakter występującego u niej nowotworu, stosowano leczenie przeciwbólowe oraz profilaktyczną antybiotykoterapię (karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 21), następnie stan zdrowia córki ubezpieczonej był kontrolowany w poradni chirurgicznej szpitala.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2025 roku, poz. 501 j.t., dalej jako: „ustawa zasiłkowa”) zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat.

Zgodnie zaś z art. 34 ww. ustawy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku.

Okolicznością sporną, wymagającą ustalenia w niniejszym postępowaniu było to, czy mąż ubezpieczonej – ojciec jej córki, pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, pomimo tego, że był bezrobotny, mógł faktycznie zapewnić chorej córce opiekę w przedmiotowym okresie.

W ocenie sądu mając na względzie charakter schorzenia córki ubezpieczonej - nowotwór jajnika, charakter leczenia i związaną z tym konieczność pooperacyjnej pielęgnacji okolic miejsc intymnych, wiek i płeć chorego dziecka będącego w okresie dojrzewania, należało ustalić, że ojciec nie mógł zapewnić mu opieki.

Należy uwzględnić, że chodziło o konieczność zapewnienia opieki dziewczynce w wieku 13 lat, a zatem w okresie dojrzewania, z rozwijającą się samoświadomością własnego ciała. Odczuwanie przez nią wstydu przed ojcem, co wynikało z zeznań słuchanych w sprawie osób - rodziców, było obiektywnie uzasadnione zarówno z uwagi na umiejscowienie nacięć pooperacyjnych w okolicach intymnych ciała, jak również zmiany zachodzące w ciele dziewczynki w tym wieku. Oczekiwanie, aby to ojciec pielęgnował intymne okolice ciała córki, wbrew jej woli i życzeniu, mogłoby być szkodliwe dla jej stanu zdrowia. Z zeznań ubezpieczonej wynikało, że diagnoza, a następnie operacja odbiły się negatywnie na stanie psychicznym córki. Jest to zrozumiałe. Otrzymanie diagnozy choroby nowotworowej, operacja usunięcia guza, a następnie oczekiwanie na wyniki badania histopatologicznego, może wywołać silne obciążenie psychiczne dla osoby dorosłej, tym bardziej zatem dla dziecka w wieku dojrzewania. Faktem jest, że ostatecznie nie stwierdzono nowotworu złośliwego, jednak zarówno otrzymanie diagnozy, jak i przebycie operacji, a następnie oczekiwanie na wyniki biopsji musiały niewątpliwie wiązać się ze znacznym obciążeniem psychicznym dla córki ubezpieczonej. W ocenie sądu matka była w tym okresie dziewczynce nie tylko potrzebna z uwagi na konieczność pielęgnacji okolic intymnych, ale także, aby zapewnić jej należyte wsparcie i komfort psychiczny, niezbędne do odzyskania przez nią zdrowia. Z przyczyn całkowicie niezależnych od męża ubezpieczonej nie mógł on nie tylko zapewnić córce należytej higieny miejsc intymnych, ale także zaoferować adekwatnego wsparcia psychicznego. Tylko druga kobieta mogła w sytuacji, w której znalazła się córka ubezpieczonej, zrozumieć zarówno ból fizyczny, który ta odczuwała po wykonanym zabiegu, jak i rozterki psychiczne związane z diagnozą nowotworu jajnika – części żeńskiego układu rozrodczego, w okresie pokwitania. Jakakolwiek ingerencja ze strony ojca w rozbieranie dziewczynki, w tym zdejmowanie jej bielizny, jej pielęgnację oraz opatrywanie ran znajdujących się w okolicy miejsc intymnych ciała, byłaby w ocenie sądu nie tylko wysoce nieodpowiednia, wykraczająca poza normy kulturowe obowiązujące w naszym kręgu kulturowym, ale również, z uwagi na wyraźny wstyd odczuwany przez dziewczynkę, mogłaby wiązać się ze znacznym pogorszeniem się jej stanu psychicznego, a w konsekwencji skutkować przedłużeniem okresu rekonwalescencji. Wybór matki jako wyłącznego opiekuna w tej sytuacji był w ocenie sądu jedynym racjonalnym i uzasadnionym wyborem.

Na marginesie należy również zauważyć, że obecność ojca celem opieki nad małoletnią była najprawdopodobniej także co najmniej utrudniona, jeżeli nie niemożliwa na szpitalnej sali. Z zeznań ubezpieczonej oraz świadka wynikało bowiem, że na sali obecne były wyłącznie pacjentki - dziewczynki i ich matki. O ile zatem szpital nie dysponował oddzielnym pomieszczeniem, w którym ojciec mógłby przebywać z córką, to nie jest możliwe, aby pozwolono mu na pobyt na sali udostępnionej wyłącznie kobietom. Organ rentowy, na którym spoczywał w tym zakresie ciężar dowodowy, nie zgłosił żadnych wniosków celem wykazania, że taka możliwość była, że szpital dysponował oddzielnym pomieszczeniem, w którym ojciec mógłby przebywać wraz z córką. Nawet jednak gdyby szpital posiadał takie możliwości, to z uwagi na przytoczone już wyżej okoliczności dotyczące braku faktycznej możliwości zapewnienia przez ojca opieki dziewczynce z przyczyn od niego całkowicie niezależnych, należało uznać, że ubezpieczona była jedynym rodzicem, który w opisanym stanie faktycznym był w stanie prawidłowo zająć się córką także w okresie jej pobytu w szpitalu.

W ocenie sądu przepis art. 34 ustawy zasiłkowej nie mógł zatem znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie z uwagi na niezawinioną i niezależną od ojca niemożność zapewnienia dziecku należytej opieki.

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, iż zaistniały ustawowe przesłanki do odmowy przyznania ubezpieczonej prawa do zasiłku opiekuńczego w okresie od 10 grudnia 2024 roku do 5 stycznia 2025 roku opisane w art. 34 ustawy zasiłkowej.

Należy zauważyć, że zasadność zaświadczeń lekarskich o konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny nie została podważona przez pozwanego.

Okoliczność podlegania przez ubezpieczoną w okresie choroby córki do ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia również była poza sporem w niniejszym postępowaniu. Fakt ten organ rentowy przyznał w odpowiedzi na odwołanie i nie kwestionował go na dalszym etapie. Organ rentowy nie wydał do dnia orzekania w niniejszej sprawie decyzji ustalającej, iż w okresie choroby córki ubezpieczona nie podlegała do ubezpieczenia chorobowego z tytułu zatrudnienia.

W związku z powyższym, w świetle wszystkich przytoczonych wyżej okoliczności, sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną w niniejszym postepowaniu decyzję ZUS orzekając jak w treści wyroku.