Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Elblągu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 lipca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Elblągu w III Wydziale Rodzinnym i Nieletnich

w następującym składzie :

Przewodniczący : SSR Anna Nowosielska

Protokolant : sekr. sąd. Anna Zboch

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2018 roku w Elblągu , na rozprawie

sprawy z powództwa małoletniego A. P. zastępowanego przez matkę B. M.

przeciwko M. i M. P. (1)

o alimenty

oddala powództwo .

Sygn. akt III RC 759/17

B. M. , działając jako przedstawicielka ustawowa małoletniego A. P. , w pozwie złożonym dnia 17 listopada 2017 roku , wniosła o zasądzenie na rzecz małoletniego powoda od dziadków małoletnich ze strony ojca – M. i K. P. (1) - alimentów w kwotach po 350 złotych miesięcznie od każdego z nich , łącznie po 700 złotych miesięcznie , poczynając od dnia wniesienia pozwu , wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat . Swoje stanowisko uzasadniła tym , że skoro ojciec dziecka nie alimentuje go , mimo prawomocnego orzeczenia Sądu Rejonowego w Iławie , zasądzającego świadczenia w kwotach po 500 złotych miesięcznie , małoletniemu przysługuje roszczenie o zapłatę alimentów od dziadków , dla których pieniądze w żądanej wysokości są raczej symboliczne , biorąc pod uwagę ich sytuację majątkową i zarobkową , natomiast stanowić będą znaczny wkład w utrzymanie małoletniego powoda . Wskazała , iż zaległość alimentacyjna ojca dziecka wynosi 22 700 złotych , uzyskanie od D. P. alimentów jest niemożliwe , dotychczas otrzymała łącznie kwotę 2300 złotych , komornik nie jest w stanie ściągnąć od niego pieniędzy , zaś ona z uwagi na wysokość osiąganych zarobków nie otrzymuje świadczeń z funduszu alimentacyjnego .

Po udzieleniu przedstawicielce ustawowej małoletniego powoda informacji , że babka ojczysta małoletniego powoda nazywa się M. P. (1) , B. M. sprecyzowała dotychczasowe żądanie wskazując jako osobę pozwaną M. P. (1) .

W odpowiedzi na pozew pozwani M. i M. P. (1) domagali się oddalenia żądania w całości , uzasadniając powyższe nie wyczerpaniem wszystkich możliwości wyegzekwowania świadczeń od ojca powoda , zaspokajaniem potrzeb tego ostatniego przez matkę i nie pozostawaniem małoletniego w niedostatku oraz brakiem możliwości łożenia na utrzymanie dziecka z uwagi na trudną sytuację finansową .

Sąd ustalił , co następuje :

Małoletni A. P. urodził się dnia (...) w G. z nieformalnego związku (...) . Oświadczeniem , złożonym przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w G. dnia 16 czerwca 2009 roku , D. P. uznał ojcostwo dziecka .

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 22 stycznia 2014 roku w sprawie o sygn. akt III RC 257/13 , zasądzono od D. P. na rzecz małoletniego A. P. alimenty w kwotach po 500 złotych miesięcznie , poczynając od dnia 02 lipca 2013 roku , płatne do dnia 10 każdego miesiąca do rak matki małoletniego powoda B. M. , wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat .

W tamtym czasie strony utrzymywały sporadyczne kontakty . Matka małoletniego powoda utrzymywała się z wynagrodzenia za pracę w charakterze młodszego konsultanta medycznego w kwotach po 3322,24 złotych miesięcznie . Wraz z synem zamieszkiwali w domu należącym do jej rodziców , położonym w I. , którym przekazywała kwoty po 500 złotych miesięcznie z tytułu opłat i częściowo wyżywienia , zaś w okresie od dnia 01 października 2013 roku do dnia 31 marca 2014 roku w wynajmowanym mieszkaniu w I. za kwoty po 1000 złotych miesięcznie z tytułu czynszu i innych opłat . Nadto wydawała kwoty po 800 złotych miesięcznie z tytułu wynajmowania mieszkania w G. ze względu na chęć zapewnienia synowi częstych pobytów nad morzem w związku ze stanem jego zdrowia .

Pozwany był reprezentowany przez kuratora procesowego , nie ustalono jego rzeczywistej sytuacji socjalno – bytowej .

Mocą ugody , zawartej przed Sądem Rejonowym w Elblągu dnia 12 czerwca 2013 roku w sprawie o sygn. akt III Nsm 124/13 , wywiedzionej z wniosku D. P. o uregulowanie widzeń z małoletnim A. P. , ustalono kontakty ojca z małoletnim synem w pierwszą i trzecią sobotę miesiąca , każdy pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy w godzinach od 09 ⁰⁰ do 18 ⁰⁰ z prawem zabierania małoletniego przez ojca poza miejsce zamieszkania dziecka .

Wówczas sytuacja małoletniego powoda i jego matki pozostawała podobna do ustalonej w sprawie o sygn. akt III RC 257/13 , zaś D. P. zamieszkiwał sam w dwupokojowym lokalu w W. , który wynajmował . Pozostawał osobą bezrobotną .

B. M. pismem z dnia 30 stycznia 2014 roku , skierowanym do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w (...) G. K. zainicjowała postępowanie egzekucyjne o należności alimentacyjne od D. P. , któremu nie został nadany dalszy bieg – wskutek nie uzupełnienia jego braków formalnych i ostatecznie jego zwrotu dnia 02 października 2014 roku . Obecnie toczy się kolejne postępowanie egzekucyjne z wniosku małoletniego powoda . B. M. dotychczas nie występowała o wszczęcie postępowania karnego przeciwko ojcu dziecka o nie łożenie alimentów na syna .

Obecnie małoletni powód zamieszkuje wraz z matką w czteropokojowym mieszkaniu stanowiącym własność partnera matki M. R. , który ponosi należności czynszowe i za media w wysokości po około 1100 złotych miesięcznie . B. M. utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę w charakterze przedstawiciela handlowego w kwotach po 7000 złotych brutto wynagrodzenia zasadniczego (na rozprawie zeznawała , że otrzymuje kwoty po 4000 – 5000 złotych miesięcznie) . Dokonuje zakupu środków czystości i wyżywienia , które w skali miesiąca wynoszą kwoty po około 2000 – 2500 złotych .

B. M. posiada trzypokojowe mieszkanie własnościowe w G. , za które spłaca raty kredytu kwotami po 1700 – 1800 złotych miesięcznie . Od 2 lat wynajmowała pokój w tym mieszkaniu za kwoty po 800 złotych miesięcznie , z których odprowadzała podatek , natomiast sama uiszczała należności czynszowe w kwotach po 220 złotych miesięcznie oraz opłaty za energię elektryczną i gaz .

Małoletni powód nie posiada żadnego majątku . Jego miesięczny koszt utrzymania matka określiła na kwoty po 1500 złotych miesięcznie podstawowych wydatków , bez uwzględnienia opłat mieszkaniowych oraz wydatków nieprzewidywalnych , takich jak wycieczki szkolne , wyjścia do kina z klasą , składki klasowe , w tym na wyżywienie po 400 – 500 złotych miesięcznie , zakup ubrań 300 – 400 złotych miesięcznie (na utrzymanie małoletniego powoda z tytułu wymiany garderoby B. M. wskazała , że wydawane są kwoty po 1500 złotych na sezon) , leki i witaminy - kwoty po około 50 złotych miesięcznie , średnio 4 – 5 razy w roku małoletni poważniej choruje i wówczas ten wydatek każdorazowo wynosi kwoty po 150 złotych miesięcznie , obiady w szkole – 70 złotych miesięcznie , zakup wyprawki – 1000 złotych rocznie , składki klasowe – 30 złotych miesięcznie . Małoletni korzysta z dodatkowych lekcji języka angielskiego , które wynoszą w skali miesiąca kwoty po 360 – 450 złotych . Nadto uczęszcza na zajęcia basenowe , których koszt wynosi kwoty po 100 złotych miesięcznie . Na rozrywki typu kino i inne przyjemności są wydawane kwoty po 500 złotych miesięcznie (w pozwie ten wydatek został określony na kwoty po 100 złotych miesięcznie) . Z tytułu wyjazdów na wypoczynek letni i zimowy jest ponoszona kwota około 2000 złotych rocznie . W kolejnym spisie kosztów utrzymania B. M. określiła koszty utrzymania małoletniego syna na kwoty po 1720 – 1795 złotych miesięcznych wydatków oraz 3007,10 złotych z tytułu wydatków na ferie , wakacje , opłaty i wyprawkę szkolną .

Rodzice B. M. utrzymują się z emerytur w łącznych kwotach obojga po 3000 złotych miesięcznie i podejmują opiekę nad małoletnim powodem w okresie wolnym od szkoły , również przekazują na jego rzecz prezenty okolicznościowe .

D. P. nie utrzymuje kontaktów z synem i nie łoży na jego rzecz zasądzonych świadczeń .

Z kolei pozwani M. i M. P. (1) zamieszkują w wynajmowanym i opłacanym przez ich syna M. P. (2) kwotami po 1116 dolarów kanadyjskich jednopokojowym mieszkaniu w Kanadzie . Opłaty związane z ich utrzymaniem w skali miesiąca kształtują się następująco : energia elektryczna - 36 dolarów kanadyjskich , telewizja i telefon - 166 dolarów kanadyjskich , ubezpieczenie – 168 dolarów kanadyjskich , wyżywienie 600 dolarów kanadyjskich , komunikacja miejska – 80 dolarów kanadyjskich , leki – 328 dolarów kanadyjskich . W Polsce otrzymują emerytury w łącznej wysokości z dodatkiem pielęgnacyjnym po 4035 złotych miesięcznie , które dotychczas były przez nich pobierane w trakcie pobytu w Polsce , obecnie został złożony wniosek o ich przekazywane na konto pozwanych w Kanadzie . Są właścicielami domu , położonego w G. gmina O. , w którym przebywa ich syn K. P. (2) . Opłaty za wskazaną nieruchomość są czynione przez pozwanego , łącznie na ten cel przeznacza w skali roku kwotę 1670 – 1700 złotych . M. P. (1) liczy 66 lat , zaś M. P. (3) - 75 lat , obydwoje są osobami schorowanymi , korzystają z pomocy specjalistycznej , przewlekle zażywają leki .

Pozwani nie utrzymują kontaktów z małoletnim powodem , po otrzymaniu zaproszenia na uroczystość przyjęcia sakramentu I Komunii Świętej , przesłali mu kartkę z życzeniami oraz 100 dolarów kanadyjskich

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 20 czerwca 2018 roku , wydanym w sprawie o sygn. akt III Nsm 1412/17 , pozbawiono D. P. władzy rodzicielskiej nad małoletnim A. P. .

(dowód : informacje , częściowo spisy kosztów utrzymania , odpis skrócony aktu urodzenia , zaświadczenia , faktury , harmonogram spłat kredytu k. 7 , 22 – 46 , 51 , 65 , 79 – 92 , 94 – 118 , 137 , częściowo zeznania przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda B. M. : protokół z rozprawy z dnia 25 maja 2018 roku , zapisany na płycie umieszczonej w kopercie na k.123 , w czasie 00:46:22 – 00:49:13 , 00:08:46 – 00:27:48 , protokół skrócony k.120v – 121v , zeznania pozwanego M. P. (3) : protokół z rozprawy z dnia 25 maja 2018 roku , zapisany na płycie umieszczonej w kopercie na k.123 , w czasie 00:49:13 – 00:55:20 , 00:27:48 – 00:41:39 , protokół skrócony k.121 – 121v , dokumenty zgromadzone w aktach spraw : Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w(...)o sygn. Kmp 2/14 , Sądu Rejonowego w Iławie o sygn. III RC 257/13 , I. N. 124/13 , Sądu Rejonowego w Elblągu o sygn. III Nsm 1412/13) .

Sąd zważył, co następuje :

Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd oparł się na zebranych w sprawie dokumentach w postaci informacji , odpisu skróconego aktu urodzenia , faktur , umowy , zaświadczeń , harmonogramu spłat kredytu - ich autentyczność nie budziła bowiem wątpliwości, nie była także kwestionowana przez żadną ze stron . Ponadto za wiarygodne Sąd uznał zeznania pozwanego i częściowo wiarygodne zeznania przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda - z uwagi na ich spójność, logikę i zbieżność z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie . Sąd nie dał wiary w całej rozciągłości zeznaniom B. M. w zakresie , w jakim przedstawiała ona swoje dochody oraz wydatki na syna , w części także nie przyznał waloru wiarygodności przedstawianym przez nią spisom kosztów utrzymania małoletniego powoda – z uwagi na brak korelacji z pozostałym materiałem dowodowym , zgromadzonym w sprawie . Godzi się podkreślić , że przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda przedstawiała różne kwoty na utrzymanie syna , na przykład na język angielski pierwotnie 400 złotych , następnie 520 złotych , w dalszej kolejności 360 – 450 złotych , na odzież 300 – 400 złotych miesięcznie , następnie wskazała , że sezonowo na ten cel wydaje 1500 złotych , na rozrywki pierwotnie wskazała kwotę 50 - 100 złotych miesięcznie , która następnie została określona na około 500 złotych miesięcznie . B. M. nie była wiarygodna , jeśli idzie o wysokość jej wynagrodzenia , bowiem z kwoty 7000 złotych brutto nie uzyskuje się wynagrodzenia w kwocie 4000 złotych netto .

Równocześnie , w trybie przepisu art 302 § 1 kpc , Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanej M. P. (1) , która nie stawiła się na rozprawie .

W przedmiotowej sprawie obowiązek alimentacyjny pozwanych wobec małoletniego powoda wynika z dyspozycji przepisu art. 132 krio i w związku z nim stosujemy przepisy art. 128 i nast. krio . Należy podkreślić , iż obowiązek alimentacyjny pozwanych powstaje dopiero wtedy , gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami . Ponadto uprawniony musi znajdować się w niedostatku . Za znajdującą się w niedostatku należy uważać osobę , która nie może własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiada własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty ani też dochodów z własnego majątku. Zgodnie przy tym z ustalonym orzecznictwem , istnienie wyroku zasądzającego alimenty od zobowiązanego w bliższej kolejności nie stoi na przeszkodzie do zasądzenia ich od zobowiązanego w dalszej kolejności, jeżeli wyegzekwowanie zasądzonych alimentów od osoby bliższej jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Obowiązek alimentacyjny w tym wypadku, nie może jednak polegać na przerzuceniu na tą osobę niespełnionego obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego do alimentacji w bliższej kolejności. Może ona bowiem być zobowiązana jedynie do takich świadczeń , na jakie pozwalają jej możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również jej usprawiedliwionych potrzeb (ponadto vide przepis art. 135 § 1 k.r.o. , który wskazuje , że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego . Pojęcie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz pojęcie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego pozostają we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują , w szczególności przy ustalaniu wysokości alimentów przez Sąd . Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby , których zaspokojenie zapewni mu – odpowiednio do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody , jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych , nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody) . Podkreślić przy tym należy , iż pojęcie niedostatku jest pojęciem węższym od pojęcia usprawiedliwionych potrzeb (ten najszerszy obowiązek dotyczy relacji rodzic – dziecko) . Obowiązek utrzymania i wychowania dzieci ciąży przede wszystkim na ich rodzicach . Oznacza to , że jeżeli jedno z rodziców nie spełnia tego obowiązku , obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem dziecka spoczywa – w zasadzie – na drugim rodzicu . Dopiero ustalenie , iż ten rodzic nie jest w stanie sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dziecko mogłoby znaleźć się w niedostatku , wchodzi obowiązek dalszych krewnych .

Rozważając zasadność nałożenia obowiązku alimentacyjnego na pozwanych , Sąd wziął pod uwagę usprawiedliwione potrzeby małoletniego powoda , dochody jego przedstawicielki ustawowej i koszty jej utrzymania, sposób wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego ojca powoda oraz możliwości realizacji obowiązku alimentacyjnego przez pozwanych .

Dokonując analizy , Sąd ustalił, że nie zachodzą wszystkie przesłanki niezbędne do zaistnienia obowiązku alimentacyjnego po stronie dalej zobowiązanych . Strona powodowa nie wykazała , stosownie do reguł dowodzenia , że małoletni powód znajduje się w niedostatku . Wręcz odwrotnie , wykazano , że małoletni powód ma zapewnione wszystkie potrzeby , co potwierdzała w swych zeznaniach B. M. (zeznania przedstawicielki ustawowej małoletniego powoda B. M. : protokół z rozprawy z dnia 25 maja 2018 roku , zapisany na płycie umieszczonej w kopercie na k.123 , w czasie 00:46:22 – 00:49:13 , 00:08:46 – 00:27:48 , protokół skrócony k.120v – 121v) . Należy wskazać , że przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda przedstawiła zaświadczenie , potwierdzające , iż otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w kwotach po 7000 złotych brutto . Natomiast nie wynika z niego , czy otrzymuje dodatkowe dochody z tytułu na przykład premii , nagród . Nadto posiada ona majątek w postaci mieszkania , z którego nie czerpie możliwych korzyści , bowiem wynajmowała jeden z pokoi , co uszczupla dochody możliwe przez nią do osiągnięcia . Sam fakt chęci zapewnienia synowi dodatkowych rozrywek czy zajęć nie uzasadnia stanowiska , że B. M. nie może własnymi siłami zaspokoić potrzeb syna i w związku z tym znajduje się on w niedostatku .

Nie można zgodzić się z argumentacją , że skoro ojciec nie łoży na utrzymanie dziecka środków finansowych , to w tym zakresie powinni go w tym wyręczyć jego krewni . Obowiązek ten przechodzi przede wszystkim na drugiego rodzica, w danym wypadku na matkę dziecka. Gdyby zaś nie mogła ona tego obowiązku w całości lub części wykonać, zobowiązani będą w tej samej kolejności dziadkowie obu linii, tj. linii ojczystej i macierzystej, przy czym , ponieważ zobowiązanie ich nie jest solidarne, każdy z nich byłby zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych tylko w części odpowiadającej jego możliwościom zarobkowym i majątkowym (obowiązek alimentacyjny nie musi rozkładać się po połowie na członków rodzin ojca i matki , bowiem ich ewentualny wkład w utrzymanie bliżej uprawnionych zdeterminowany jest przez ich możliwości i usprawiedliwione potrzeby dzieci (celem zaspokojenia potrzeb , aby dziecko nie pozostawało w niedostatku) . Błędny jest pogląd , zaprezentowany przez stronę powodową , że obowiązek alimentacyjny rodziców dzieli się na część macierzystą i część ojczystą , co miałoby oznaczać , że w razie gdyby jedno z rodziców nie było w stanie łożyć na potrzeby dziecka , wyręczyć je w tym powinni jego krewni . Obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych nie powstaje dopóty , dopóki istnieje choćby jeden z krewnych bliższych stopniem , zdolny do wypełnienia tego obowiązku , zaś jeżeli przechodzi na dalszych krewnych – jest „rozdzielany” stosownie do możliwości zarobkowych i majątkowych każdego z nich) . W niniejszej sprawie nie występuje jednak taka okoliczność. Matka A. P. jest osobą zarobkującą znacznie powyżej minimalnego wynagrodzenia i ma możliwość zaspokajania potrzeb małoletniego powoda w większym zakresie , co de facto czyni . Należy zauważyć , że B. M. do tej pory – mimo braku świadczeń od ojca – nie wystąpiła o przymuszenie ojca dziecka do realizowania tego obowiązku , nie podejmowała aktywności w tym zakresie (zawiadomienie organów ścigania , złożenie wniosku o egzekucję zagraniczną) , co potwierdza tezę o braku niedostatku – nie wskazano potrzeb usprawiedliwionych , których matka dziecku nie zaspokaja . Skoro matka własnymi siłami jest w stanie zaspokoić potrzeby syna , nie powstaje taki obowiązek wobec dalej zobowiązanych – dziadków . Nie można również identyfikować pojęcia usprawiedliwionych potrzeb z pojęciem niedostatku (małoletni powód domagał się wyższej kwoty alimentów jak wskazanej w wyroku dotyczącym ustalenia zobowiązania względem ojca) .

Z drugiej strony zauważyć należy , że sytuacja materialna pozwanych nie pozwala przyjąć , że są w stanie alimentować wnuka . Co prawda posiadają stałe świadczenia w postaci emerytur , jednakże z uwagi na ich wydatki , których nie sposób uznać za wygórowanych , nie są w stanie bez pomocy syna , który im pomaga finansowo , sprostać swojemu utrzymaniu . Należy zaakcentować , że pozwani od kilkunastu lat zamieszkują w Kanadzie , gdzie przy pomocy syna funkcjonują , nie posiadają dochodów , poza emeryturami . Pozwani – tak jak i matka dziecka – posiadają dom , w którym zamieszkuje ich syn . Brak było podstaw do uznania , że winni oni wynająć wskazaną nieruchomość w sytuacji , w której matka dziecka tego nie czyni a posiada mieszkanie w zdecydowanie atrakcyjniejszej lokalizacji niż pozwani . Podkreślić należy , iż pozwani podjęli decyzję o wyjeździe do Kanady już w zaawansowanym wieku ze względu na lepszą opiekę zdrowotną , nadto w czasie , kiedy nie istniały podstawy do przyjęcia , że będą zobowiązani do alimentowania wnuka . Zatem nie można im skutecznie postawić „zarzutu” , że działali nieracjonalnie (nie znajduje zastosowania przepis art. 136 krio) . Obecnie warunki i koszty życia w Kanadzie są wyższe niż w Polsce , chociaż przedstawiony spis kosztów utrzymania pozwanych obrazuje ich poziom życia na zdecydowanie niższym od powoda poziomie .

Zdaniem Sądu , zasądzenie alimentów w wypadku obecnego braku niedostatku po stronie powodowej jest bezzasadne. Nadto naruszałoby zasady współżycia społecznego oraz godziło w poczucie sprawiedliwości .

Z uwagi na to, że nie zachodziły wszystkie przesłanki niezbędne do nałożenia obowiązku alimentacyjnego na zobowiązanych w dalszej kolejności dziadków małoletniego powoda , Sąd , na mocy powołanych wyżej przepisów , oddalił powództwo .